Гадаад ертөнцийн эд,оюуны соёлын зах зухаас амьдрах ахуйдаа тусгах талаар 19-р зуунаас эхлэн ахиц дэвшил гарсан байна.Хэдийгээр мөлжлөгийн шинж чанартай боловч тэр үеийн Бүгсий,Бүгдгээний хүрээ,Тэлээгийн дуган хавьд байсан Хятадын 6-7 пүүс,оросын явуулын худалдаа нь ард олны наад захын хэрэгцээг хангаад зогсохгүй гадаад ертөнцийг танин мэдэх ухамсар төлөвших,амьдралын хэв маягийг өөрчилж байсан байна. Хил даван юм үзэж нүд тайлан хятад,төвд,орос хэл гадарлах хүмүүс мэр сэр үзэгдэх болж гадаад ертөнцийн талаар мэдээлэл өгөх,бичиг үсэг заах зэргээр Хотгойд түмний мэлмийг нээгдэхэд өчүүхэн боловч тус нэмэр болж байв....

Тус сумын Хотгойд ястны овог аймгийг нарийвчлан тогтоож зааглан ялгахад бэрхшээлтэй байдаг.Эрдэмтэн мэргэдийн олж тогтоосноор хэрдэг шарнууд,халиучин,хиргис,барчууд,бэсүд.их мэргэд,нохой тавагт,хар сүрэгтэн,цогнууд,онход,үхэр онход,хонин онход,зэлмэн,бүргэд,ханаги,боржигон зэрэг 20-оод овог байдаг.Зарим овгийг тайлбарлавал:Шарнууд:нэлээд том овог бөгөөд нэгэн зүйлийн чонын нэр ажээ.Халиучин:эрт цагт тусгай хүмүүсээр халиу арчлуулж,агнуулж байжээ.Эндээс энэ овог үүссэн гэж үздэг....

...